Lượng vius HBV và tiên đoán xơ gan

Tại hội nghị hằng năm lần thứ 40 của Hiệp Hội Châu Âu nghiên cứu về bệnh gan ( European Association for the Study of the Liver – EASL) từ ngày 13-17 tháng 4 năm 2005 tổ chức tại Pháp có báo cáo về lượng virus và tiên đoán xơ gan.

Có 2 trong số những nghiên cứu tại hội nghị này đã nêu lên rằng: Lượng virus đo bằng HBV DNA có liên quan đến tiến triễn của bệnh và khi làm giãm lượng virus thì có thể giảm được nguy cơ bệnh tiến triễn đến xơ gan, ung thư gan và tử vong. Nghiên cứu này cho thấy rằng, khi giảm lượng virus xuống < 300 copies/mL có thể là đủ để so sánh hay là phải với nồng độ 10.000 copies/ mL hay cả với 1.000 copies /mL. Điều này cũng cần được bàn cải nhiều hơn nữa.

Những nghiên cứu khác trong hội nghị này cũng còn cho thấy rằng, tỷ lệ ung thư gan cũng gia tăng khi lượng virus HBV gia tăng. Với virus HCV thì không thấy có liên quan này: dù lượng virus HCV ít nhưng cũng bị xơ gan và ngược lại, lượng virus cao nhưng không có xơ gan.
Những câu hỏi được đặt ra là khi nào thì bắt đầu điều trị và thời gian điều trị bao lâu thì chấm dứt và chưa thấy có thời hạn cụ thể, khác với virus HCV .

Peginterferon khi dùng để phối hợp điều trị cho thấy việc hạn chế thời gian điều trị thì chưa rõ ràng nhưng làm giảm được việc tạo ra hiện tượng kháng thuốc.
Trong nghiên cứu thứ nhất, tác giả cũng nhận thấy rằng xơ gan cũng xảy ra dù lượng virus HBV rất thấp không định lượng được và kết luận rằng: “ dù không có mặt của HBV cũng không loại trừ nguy cơ xơ gan về sau”. Nghiên cứu thứ hai cũng cho rằng dù HBeAg (-) hay (+) cũng không loại trừ được nguy cơ xơ gan về sau.

NGHIÊN CỨU THỨ NHẤT:MỨC ĐỘ HBV DNA ĐỂ TIÊN ĐOÁN TỶ LỆ XƠ GAN Ở NGƯỜI NHIỄM HBV MẠN.

Theo nghiên cứu của các tác giả: U.H. Iloeje1, H.I. Yang, J. Su1, C.L. Jen, E. Kuo, S.L. You, C.J. Chen ở Đại Học Quốc gia Đài Loan Taipei và của Bristol-Myers Squibb Pharmaceutical Research Institute, Wallingford, CT, USA thì những bệnh nhân bị viêm gan virus B mạn có nguy cơ cao bị xơ gan như là hậu quả của tổn thương viêm mạn và tiếp theo là xơ. Virus tiếp tục nhân lên đi kèm với hoạt động viêm và giảm sự nhân lên của nó sẽ làm cải thiện tổn thương mô học của gan. Nghiên cứu này nhằm xác định tăng mức độ HBV DNA có liên quan với tăng nguy cơ xơ gan.

Nghiên cứu tiền cứu trên 3851 người nhiễm HBV ở Đài Loan từ 1991- 1992 với HBV DNA bằng phương pháp PCR và xơ gan được chẩn đoán bằng siêu âm và sinh hoá. Tỷ lệ xơ gan hằng năm được tính toán và tính nguy cơ tương đối điều chỉnh ( RRadj).
Kết quả:
Trong 3851 trường hợp nghiên cứu đã loại ra 75 trường hợp đã bị xơ gan trước đó lâu rồi và 2 trường hợp tử vong trong thời gian nghiên cứu, còn lại 3774 trường hợp thì thấy có 42.114,9 lượt người/ năm theo dõi, 395 trường hợp xơ gan mới mắc.
Tỷ lệ xơ gan 386,1/ 100.000 người theo dõi /năm với HBV < 300 copies/mL, 2575,7/100.000 với HBV DNA 106 copies/mL, (p<0,0001). Nguy cơ xơ gan (RRRadj) với mức HBV DNA 104 copies/ mL là 2,4 và HBV DNA >106 copies/mL là 9,3. Có 1.620 người ( 43%) với HBV DNA 10.000 copies/mL hay có hơn 289 trường hợp xơ gan.
Tỷ lệ xơ gan ngay cả khi HBV DNA không phát hiện được là 386,1/100.000 cho thấy rằng khi không phát hiện được HBV DNA cũng không loại trừ nguy cơ xơ gan về sau.

Kết luận của tác giả:
Mức độ của HBV DNA có tiên đoán mạnh mẽ cho nguy cơ xơ gan. Tỷ lệ xơ gan gia tăng với mức độ HBV DNA phụ thuộc liều lượng. Vì vậy giảm được HBV DNA mong rằng sẽ giảm được nguy cơ xơ gan ở bệnh nhân viêm gan B mạn.

NGHIÊN CỨU THỨ HAI: LƯỢNG LỚN VIRUS LÀ YẾU TỐ TIÊN ĐOÁN MẠNH MẼ NGUY CƠ XƠ GAN Ở BỆNH NHÂN VIÊM GAN B MẠN BẤT KỂ ĐẾN TÌNH TRẠNG CỦA HBeAg

HBeAg là chỉ điểm huyết thanh chứng tỏ có hoạt động nhân lên của virus thường cho thấy có lượng virus trong máu cao. Nghiên cứu này có mục đích xác định mức độ của HBV DNA lên nguy cơ tiến triễn đến xơ gan của bệnh xét trên tình trạng của HBeAg.
Nghiên cứu tiền cứu ở 3851 người nhiễm virus viêm gan B mạn ở 7 thị trấn của Đài Loan vào giữa năm 1991- 1992 đến 30 tháng 6 năm 2004 ( cũng của các tác giả trên ), các đối tượng được theo dõi về khám lâm sàng, siêu âm bởi các chuyên khoa gan mật. Chẩn đoán xơ gan dựa vào siêu âm và được chẩn đoán trong vòng 6 tháng trở lại, xác định RRadj.

Kết quả:
Qua 3774 trường hợp nghiên cứu với 42.115 lượt người/ năm theo dõi , có 395 trường hợp xơ gan.
Trong 3774 người thì có 3214 (85%) HBeAg (-) trong đó 1082 (34%) có HBV DNA là 104 copies/mL; 560 (15%) HBeAg (+) trong đó có 538 (96%) có HBV DNA là 104 copies/mL. Có sự liên quan phụ thuộc liều lượng giữa HBV DNA và nguy cơ xơ gan với HBeAg.

Với HBV DNA không phát hiện được ở nhóm có HBeAg (-) , nguy cơ cao nhất cho sự tiến triễn đến xơ gan vẫn là ở nhóm HBeAg (+) với mức HBV DNA >105 copies/ mL.
Với người có mức HBV DNA từ 1- 9,9 x 101 – 9,9 x 105 và >1 triệu có tỷ lệ xơ gan tương tự bất kể HBeAg dương tính hay âm tính.

Kết luận của tác giả:
Tăng HBV DNA huyết tương có giá trị tiên đoán mạnh mẽ cho nguy cơ xơ gan ở người nhiễm HBV mạn bất kể HBeAg dương hay âm tính. Hiệu quả của việc giảm HBV DNA đến mức rất thấp đặc biệt là ở người HBeAg (-) có thể làm giảm tiến trình dẫn đến xơ gan do viêm gan B mạn.

Ths.Bs.CKII.Nguyễn Thị Xuân Tịnh
(Sưu tầm)